Home     Wstęp    Zegary słoneczne Warmii i Mazur     Zapomniane  olsztyńskie zabytki gnomoniczne
      Dzieje zegarów na olsztyńskim Starym Ratuszu     Losy zegara ze Sztynortu     OPiOA        Moje zegary


Losy zegara ze Sztynortu

Zegar ten jest  zegarem wielokrotnym składającym się z trzynastu zegarów słonecznych rozłożonych symetrycznie względem stron świata na czterech poziomach: dwa poziomy mają po cztery zegary pionowe, jeden, najniższy, dwa zegary pionowe i dwa zegary kuliste wklęsłe a poziom najwyższy -  jeden zegar kulisty.


Zegar prawdopodobnie powstał w roku 1741 na zamówienie rządzącej tu wówczas Marii Ludwiki z Wallenrodtów wdowy  po Erneście Ahasverze Lehndorffie (są też przypuszczenia, że został później skądś sprowadzony) i ustawiony w parku otaczającym dwór.  Wg Tadeusza Przypkowskiego [1] "(...) jego podziałki  zegarowe i wskazówki obliczone na szerokość geograficzną Prus Wschodnich  (...) oraz pewne cechy stylowe wskazują, iż musiał on w tych stronach powstać , o ile nie powstał dla samego Sztynortu...".
Autorami zegara mogli być: żyjący w owych czasach profesorowie z Królewca Konrad Gotlieb Marquard (1694-1749) lub Marcin Knutzen (1718-1751). 
Poniżej rysunki konstrukcyjne tego zegara wielokrotnego przedstawiają (kolejno od lewej) jego stronę północną, zachodnią, południową  i wschodnią.
.

   

Zdjęcie lotnicze pokazuje współczesny wygląd  parku. Jeżeli układ parku został zachowany łatwo zlokaliować miejsce, w którym stał przed wojną zegar -  w centrum kolistego gazonu w środkowej części trawnika  przed dworem. Taka lokalizacja zegara  umożliwiała obserwację wskazań wszystkich trzynastu składających się nań zegarów słonecznych.
Po drugiej wojnie światowej, podczas której uległ on uszkodzoniu (pozbawiony m. in. wszystkich - wyłączając  jedną - wskazówek) został odkryty przez ówczesnego dyrektora Muzeum Mazurskiego w Olsztynie Hieronima Skurpskiego. Sprowadził on zegar ze Sztynortu do Olsztyna  i ustawił na dziedzińcu zamku. Przedstawiają to wykonane w ówczesnym czasie zdjęcie [1] oraz widokówka. na której jest przedstawiony jako jedna z atrakcji Olsztyna.




Obecnie zegar znajduje się na trawniku przed wejściem do pałacu Dohn'ów przy ulicy Dąbrowskiego w Morągu.




_____________________
[1]  Tadeusz Przypkowski, Astronomiczne zabytki Olsztyna, Rocznik Olsztyński, tom II, s. 163,  Muzeum Mazurskie w Olsztynie, Olsztyn 1959